در حالیکه تنها دو هفته از عملیات بزرگ اسرائیل علیه زیرساختهای هستهای ایران میگذرد، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بار دیگر اولویت سیاسی و نظامی خود را به نوار غزه معطوف کرده است.
تمرکزی که اینبار نیز با هماهنگی نزدیک با دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، و با هدف پایاندادن به جنگ، بازگرداندن گروگانها و تضمین امنیت بلندمدت اسرائیل دنبال میشود.
بهنوشته جروزالم پست، این چرخش سریع از تهران به غزه، صرفا یک تغییر تاکتیکی نیست بلکه بازتابی از واقعیتهای سیاسی و نظامی میدانی است که بر افکار عمومی اسرائیل سنگینی میکند.
از اوج قدرت در تهران تا بازگشت به بنبست غزه
نتانیاهو تنها دو هفته پیش در اوج یک پیروزی کمسابقه قرار داشت. عملیات موسوم به «طلوع شیران»، که در واپسین دقایق با مشارکت آمریکا علیه تاسیسات هستهای ایران انجام شد، بازدارندگی اسرائیل را احیا کرد، موجی از تحسین بینالمللی بهدنبال داشت و برای شخص نتانیاهو لحظهای نمادین از قدرت در داخل و عرصه جهانی رقم زد.
با این حال، سفر این هفته نخستوزیر اسرائیل به واشینگتن و دیدارهای مکررش با دونالد ترامپ، بهروشنی نشان داد که چگونه مرکز ثقل سیاست در اسرائیل ظرف چند روز دستخوش تغییر میشود.
بنابر گزارش جروزالم پست، بررسی رسانههای اسرائیلی نیز این جابهجایی اولویتها را تایید میکند: اکنون حجم گزارشها و تحلیلهای مربوط به جنگ غزه، بهمراتب بیش از اخبار مرتبط با عملیات در ایران است.
در دومین دیدار نتانیاهو با ترامپ طی ۲۴ ساعت، تقریبا تمام زمان دو رهبر صرف بحث درباره جنگ در غزه، سرنوشت گروگانها و چشمانداز یک آتشبس احتمالی شد. موضوعاتی چون برنامه هستهای ایران یا معماری امنیتی آینده خاورمیانه عملا به حاشیه رانده شدند.
تغییر اولویتها و واقعیتهای میدانی
بهنوشته جروزالم پست، این بازگشت به غزه امری ناگزیر و ناشی از واقعیات تلخ میدانی است. دوشنبه، پنج سرباز دیگر ارتش اسرائیل در غزه کشته شدند که مجموع تلفات نیروهای اسرائیلی از زمان پایان عملیات ایران را به ۱۷ نفر رسانده است.
چنین آماری، بار دیگر افکار عمومی اسرائیل را به هزینه انسانی جنگ و سرنوشت بیش از ۵۰ گروگان اسرائیلی، که گمان میرود دستکم ۲۰ تن از آنها زنده باشند، معطوف کرده است.
در این میان، گرچه حمله موفق به تاسیسات هستهای ایران دستاوردی مهم برای اسرائیل و نتانیاهو بود، اما نه این پیروزی و نه حتی دیدارهای سطح بالا در واشینگتن، نتوانستهاند درد، ابهام و فرسایشیبودن جنگ غزه را کاهش دهند.
جروزالم پست مینویسد: برخلاف عملیات ایران که چارچوب مشخصی داشت و با موفقیت پایان یافت، جنگ غزه همچنان در حال جریان است و پایانی برای آن قابل تصور نیست.
درست در همان روزی که آتشبس در ۲۴ ژوئن اعلام شد، کشور با خبر کشتهشدن هفت سرباز دیگر در خانیونس از خواب بیدار شد؛ خبری که بار دیگر نشان داد این جنگ، از ذهن و زندگی اسرائیلیها دور نشده است.
احتیاط سیاسی، توازن ائتلافی و نبردی که ادامه دارد
بهنوشته جروزالم پست، نتانیاهو بهخوبی از مخاطرات سیاسی مذاکرات آتشبس آگاه است. او میداند که کوچکترین اشاره به توافقی مبتنی بر آزادی گروگانها میتواند واکنش تند جناحهای تندرو دولتش، نظیر ایتمار بنگویر و بتسلئیل اسموتریچ را برانگیزد و بنیان ائتلافش را متزلزل کند.
بر همین اساس، مذاکرات در واشینگتن با نهایت احتیاط و پشت درهای بسته پیش میرود. نتانیاهو در سخنرانی روز سهشنبه خود در واشینگتن، سعی کرد میان تعهد به اهداف جنگ و نیاز به دیپلماسی توازن برقرار کند.
او گفت: «امروز روزی سخت برای اسرائیل است. پنج سرباز قهرمان خود را از دست دادیم. ملت در سوگ و اندوه است. اما ما مصمم هستیم که ماموریت خود را به پایان برسانیم: آزادی گروگانها، نابودی کامل حماس و تضمین اینکه غزه دیگر تهدیدی برای اسرائیل نباشد.»
او افزود: «ما راهبردی در پیش داریم که بخشی از آن را فاش نمیکنیم. برخی اقدامات دردناک خواهد بود، اما نتیجه نهایی شکست کامل حماس و بازگشت گروگانها خواهد بود. هنوز کار ما به پایان نرسیده است.»
آیا اهداف ترامپ و نتانیاهو همراستا هستند؟
با این حال، جروزالم پست یادآور میشود که همچنان یک پرسش کلیدی در میان تحلیلگران و ناظران وجود دارد: آیا هدف اعلامشده نتانیاهو برای نابودی کامل حماس، با تلاشهای ترامپ برای حصول توافق و آتشبس در غزه همخوانی دارد؟ یا آنکه دو رهبر مسیرهای متفاوت و حتی متناقضی را دنبال میکنند؟
با وجود عملیات موفق علیه ایران، واقعیت این است که جنگ در غزه نهتنها ادامه دارد بلکه هر روز خونبارتر میشود. گزارش جروزالم پست تاکید میکند که مرگ پنج سرباز دیگر، تنها در روز دوشنبه، نشان میدهد که نبرد نه در مذاکرات واشینگتن، بلکه در کوچهپسکوچهها و تونلهای ویران غزه جریان دارد.
فشارهای اجتماعی نیز برای دستیابی به توافق، بیش از پیش افزایش یافته است. افکار عمومی اسرائیل که بهطور سنتی صبر راهبردی کمتری دارد، اکنون با افزایش شمار تلفات و ابهام در مورد سرنوشت گروگانها، بیش از گذشته بر تصمیمگیریهای سریعتر و مؤثرتر تاکید دارد.
غزه؛ گرهگاه احساسات عمومی و آینده سیاسی اسرائیل
جروزالم پست در پایان مینویسد: جنگ غزه، حتی پس از عملیات موفق «طلوع شیران» علیه حکومت ایران، همچنان کانون اصلی توجه افکار عمومی اسرائیل است. این جنگ در گروگانهایی که هنوز در زیرزمینها نگهداری میشوند، در سربازانی که هنوز در رفح و خانیونس میجنگند و در اندوهی که جامعه اسرائیل را فراگرفته، تداوم دارد.
حتی موفقترین عملیات نظامی نیز نتوانسته غبار غم و دغدغه جنگ را از دل اسرائیلیها پاک کند. هر روز صبح، بیم آن میرود که بار دیگر عبارت هولناک «هوتار لِپیرسوم» (مجاز برای انتشار) آغازگر خبر تلخ دیگری از جبهه غزه باشد. و تا زمانی که این ترس در دلها زنده است، جنگ، حتی در دوران پس از عملیات ایران، همچنان پایان نیافته است.