کارشناسان امنیتی به ایراناینترنشنال گفتهاند که کشورهای حاشیه خلیج فارس در خلوت از اینکه جنگ ۱۲روزه با اسرائیل موجب تضعیف جمهوری اسلامی شده، احساس آسودگی میکنند.
بهگفته این کارشناسان، رقبای عرب تهران ترجیح میدهند با ایرانی مواجه باشند که قدرتش مهار شده، نه ایرانی که تغییر حکومت در آن منجر به بیثباتی شود.
حملات غافلگیرکننده اسرائیل که از ۲۳ خرداد آغاز شد، بهطور رسمی از سوی کشورهای حاشیه خلیج فارس محکوم شد؛ کشورهایی که با سلطهجویی ایران در منطقه مخالفاند، اما در عین حال برای پیشبرد برنامههای توسعه داخلی خود، خواهان آرامش هستند.
یک کارشناس ارشد امنیتی در امارات متحده عربی به ایراناینترنشنال گفت: «اینگونه اختلالها نگرانی بزرگی برای سیاستگذاران اماراتی است. آنها برای آرامش و تداوم ثبات در منطقه اهمیت زیادی قائلاند.»
او ، که بهدلیل حساسیتهای سیاسی نخواست نامش فاش شود، افزود: «امارات همچنان نگران پیامدهای گستردهتر درگیری منطقهای است، چه از نظر اقتصادی، چه اجتماعی و چه سیاسی.»
امارات متحده عربی همراه با مراکش و بحرین، از امضاکنندگان توافقنامه ابراهیم در سال ۲۰۲۰ است؛ توافقی که با میانجیگری آمریکا، روابط این کشورها را با اسرائیل عادی کرد.
کارشناسان میگویند که نگرانیهای مشترک در قبال جمهوری اسلامی، از عوامل اصلی این تغییر تاریخی در روابط بود.
کارشناس ارشد اماراتی به ایراناینترنشنال گفت که ماه گذشته، ابوظبی بهطور علنی حملات اسرائیل را نقض حاکمیت ایران خواند، اما این حملات، قدرت نظامی رقیبی را تضعیف کرد که جاهطلبیهای هستهایاش همواره موجب نگرانی همسایگانش بوده است.
در جریان این کارزار، اسرائیل در مدت چند روز کنترل فضای هوایی ایران را در دست گرفت، رهبران نظامی ارشد جمهوری اسلامی را ترور کرد و توانمندی موشکی سپاه را از کار انداخت.
با این حال، هرگونه درگیری طولانیمدت یا آشوب داخلی در ایران، از دید کشورهای منطقه تهدیدی برای گردشگری، تجارت و سرمایهگذاری خارجی آنان به شمار میرود؛ تهدیدی که نمونههایی از آن در خلال درگیریها، با بستهشدن فضای هوایی منطقه و سقوط بازارهای بورس مشاهده شد.
امارات متحده عربی همچنین میزبان حدود ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار ایرانی است که در بازرگانی و تجارت این کشور، بهویژه در دوبی، نقش تاریخی داشتهاند.
کارشناس اماراتی گفت: «تمایل به حفظ آرامش نسبی، پایتختهای عرب را در موقعیتی قرار میدهد که ممکن است با امید برخی ایرانیان به تغییر بنیادین در پی جنگ، در تضاد قرار گیرد؛ تغییری که با وجود حملات شدید هوایی، به نظر نمیرسد به این زودیها رخ دهد.»
او افزود: «امارات رویکردی عملگرایانه دارد و به این واقعیت واقف است که تغییر ساختاری گسترده در ایران، بهسختی میتواند از بیرون اعمال شود.»
تغییر حکومت در ایران
عبدالخالق عبدالله، تحلیلگر سیاسی و استاد دانشگاه امارات، نیز به ایراناینترنشنال گفت که کشورهای جنوبی همسایه ایران از گوشمالی تهران خشنودند، اما برای حفظ صلح منطقهای، روابط خود را با این کشور حفظ خواهند کرد.
او به ایران اینترنشنال گفت: «اکنون که جمهوری اسلامی بیشتر قدرت چانهزنی خود را از دست داده – چه در حوزه گروههای نیابتی منطقهای، چه در توان موشکی و هستهای – وضعیت منطقه بهتر شده است.»
او افزود: «اما حتی یک ایران تضعیفشده هم همچنان تهدیدی کلیدی برای امنیت خلیج [فارس] به شمار میرود. به همین دلیل، کشورهای عربی به سیاست تعامل با ایران و ابراز همبستگی با مردم آن ادامه خواهند داد.»
آتشبس شکننده و آسیبپذیری نظام حاکم در ایران، به احتمال زیاد ذهن کشورهای همسایه را به خود مشغول خواهد کرد.
ایمن دین، شهروند بحرینی-سعودیالاصل که به خاطر همکاری عمیقش با سازمان جاسوسی بریتانیا (MI6) در درون القاعده مشهور است، به ایراناینترنشنال گفت که این آتشبس راهحل قطعی نیست.
او که اکنون مدیرعامل شرکت مشاوره «فایو دایمنشنز» در دبی است، افزود: «آسودگی خاطر هنوز حاصل نشده است. در حال حاضر، هیچ دولتی در این منطقه خواهان تغییر حکومت در ایران نیست.»
دین افزود: «آنها مخصوصا از دو سناریو میترسند. اول اینکه یک خیزش مردمی رخ دهد و در پی آن، نیروهای مسلح دچار انشعاب شوند و کشور به سوی جنگ داخلی پیش برود.»
او هشدار داد که چنین وضعی میتواند بحران پناهجویان را در سواحل عربی ایجاد کند.
ایمن دین، افزود: «سناریوی دوم که موجب نگرانی است، احتمال فروپاشی قومی ایران در صورت سقوط حکومت است.»
او گفت: «هیچکس خواهان چنین چیزی نیست؛ چون در آن صورت هم با موج عظیم پناهجویان روبهرو خواهیم شد و هم با یک دولت شکستخورده که مردم آن به مواد هستهای دسترسی دارند.»
ایمن دین افزود: «کشورهای حاشیه خلیج فارس، از عربستان سعودی بهعنوان قدرت اصلی منطقه گرفته تا بحرین کوچک، امیدوارند که با ایرانی بیچنگ و دندان مواجه شوند که در مرزهای خود مهار شده باشد. این وضعیت برای آنها ایدهآل است.»