انجمن قلم آمریکا با انتشار بیانیهای نسبت به تشدید سرکوب داخلی در ایران پس از جنگ اخیر با اسرائیل هشدار داد و از مقامهای جمهوری اسلامی خواست فورا موج بازداشت نویسندگان، کنشگران و هنرمندان را متوقف کنند.
کارین دویچ کارلکار، مدیر بخش «نویسندگان در خطر» انجمن قلم آمریکا، در این بیانیه هشدار داد که دولتها اغلب از فضای جنگ برای محدود کردن آزادی بیان سوءاستفاده میکنند و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.
او تاکید کرد حکومت ایران در حال خاموش کردن صدای مخالفان، مدافعان حقوق بشر و نویسندگانی است که منتقد جنگ یا وضعیت کشور هستند.
در این بیانیه آمده است: «مقامهای جمهوری اسلامی بهنام امنیت ملی، از جنگ برای توجیه سرکوب استفاده میکنند. ما از دولت ایران میخواهیم فورا به این بازداشتها پایان دهد، زندانیان عقیدتی را آزاد کند و امنیت جانی نویسندگان و فعالان سیاسی را تضمین کند.»
انجمن قلم آمریکا همچنین به حمله هوایی اسرائیل به زندان اوین در تاریخ ۲ تیرماه اشاره کرده که به کشته شدن دهها زندانی انجامید.
این نهاد بینالمللی میگوید که با وجود هشدارهای قبلی درباره احتمال حمله، مقامهای جمهوری اسلامی نهتنها زندان را تخلیه نکردند، بلکه مرخصی زندانیان را نیز لغو کردند. این بیانیه تاکید کرده است که دولتها مسئول حفظ جان تمامی غیرنظامیان، از جمله زندانیان سیاسی، هستند.
در فهرست بازداشتشدگان اخیر در بیانیه این انجمن، نام حسین رونقی، وبلاگنویس منتقد و فعال شناختهشده دیده میشود که در ۳ تیرماه بازداشت شده و از آن زمان تاکنون هیچ اطلاعی از وضعیت او در دست نیست. برادرش حسن رونقی نیز یک هفته پیش از آن، پس از ضربوشتم شدید، بازداشت شده بود.
همچنین توماج صالحی، خواننده رپ و زندانی سیاسی سابق، در تاریخ ۲۹ خرداد بهطور موقت بازداشت و بازجویی شده است. او پیشتر به اتهام «محاربه» به اعدام محکوم شده بود؛ حکمی که در آوریل ۲۰۲۴ لغو شد، اما همچنان با اتهامات جدید بهدلیل محتوای آثارش روبهروست.
علی قبچاقشاهی، نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر از اقلیت آذربایجانی، در ۵ تیرماه و رحیم بقال اصغری، کارتونیست ترکزبان، در ۳ تیرماه بازداشت شدند.
همچنین دنیا حسینی، وبلاگنویس فعال در شبکههای اجتماعی با نام کاربری «دنیا آزاد» که از جنبش «زن، زندگی، آزادی» حمایت میکرد، در ۲۶ خرداد در جریان یورش نیروهای امنیتی به خانهاش بازداشت و به زندان اوین منتقل شد. او به مدت ۱۲ روز در بیخبری مطلق نگه داشته شده و هنوز اتهام رسمیاش اعلام نشده است.
این نهاد همچنین نسبت به وضعیت زندانیان سیاسی و نویسندگان باسابقهای که در جریان حمله به زندان اوین آسیب دیدهاند ابراز نگرانی شدید کرده است.
پس از این حمله، بسیاری از زندانیان مرد به زندان تهران بزرگ و زندانیان زن به قرچک منتقل شدهاند؛ زندانهایی که بهگفته منابع حقوق بشری، شرایط بسیار نامطلوبی دارند.
در سالهای اخیر، انجمن قلم آمریکا از شماری از نویسندگان و فعالان ایرانی از جمله گلرخ ایرایی، نویسنده و فعال حقوق زنان؛ انیشا اسداللهی، مترجم و فعال کارگری؛ و رضا خندان، فعال حقوق بشر و همسر نسرین ستوده حمایت کرده است. این افراد همچنان در معرض تهدید و محدودیت قرار دارند.
بر اساس گزارش سالانه «آزادی نگارش» انجمن قلم آمریکا در سال ۲۰۲۴، ایران با ۴۳ نویسنده زندانی، پس از چین در جایگاه دوم جهانی قرار دارد. از این تعداد، ۳۰ نفر مرد و ۱۳ نفر زن هستند.
این رقم نسبت به دوران اوج سرکوب در سال ۲۰۲۲ کاهش یافته، اما همچنان نشاندهنده فضای سرکوب گسترده در ایران است. بسیاری از نویسندگان آزادشده یا تحت محدودیت دائمیاند یا ناگزیر به تبعید رفتهاند.