بر اساس اعلام سازمان ملل، ۱۳۰ هزار پناهنده افغان طی یک هفته پس از جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل از ایران اخراج شدند که این رقم از ابتدای سال جاری میلادی به نزدیک ۷۰۰ هزار نفر رسیده است.
پیامدهای جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل تنها محدود به دو کشور درگیر نیست. میلیونها مهاجر افغان ساکن ایران اکنون با موجی از محدودیتها و اخراجهای گسترده مواجه شدهاند.
خبرگزاری فرانسه در گزارشی به وضعیت برخی اتباع افغان اخراجی پرداخته است. هاجر شادمانی، یکی از افغانهای اخراج شده، دختر ۱۹ سالهای است که در ایران متولد شده است، به این خبرگزاری گفت با وجود تولد در ایران، این کشور «هرگز» آنها را نپذیرفت.
او همراه خانوادهاش ساعتها در مرز منتظر ماند تا مراحل اخراج کامل شود. ماموران پلیس چند روز پیش به خانهشان در شیراز رفتند و به آنها دستور ترک فوری کشور را دادند.
شادمانی که تحصیلاتش بین دانشگاههای ایرانی که او را نمیپذیرفتند و ممنوعیت تحصیل زنان از سوی طالبان معلق مانده، به خبرگزاری فرانسه گفت: «ما اینجا هیچ چیز نداریم. عاشق درس خواندن هستم اما فکر نمیکنم در افغانستان بتوانم ادامه تحصیل دهم.»
افزایش چشمگیر اخراجها
در گذرگاه اسلام قلعه که معمولا شاهد رفت و آمد کارگران و قاچاقچیان است، حالا جریان عظیم خانوادههای اخراجی دیده میشود. تهران ضربالاجل پانزدهم تیر را برای ترک افغانهای فاقد مجوز اقامت تعیین کرده است.
سازمان بینالمللی مهاجرت سازمان ملل تایید کرد که تنها در ماه ژوئن بیش از ۲۳۰ هزار مهاجر افغان ایران را ترک کردند.
آوند عزیز آقا، سخنگوی این سازمان، به خبرگزاری فرانسه گفت: «از ژانویه تاکنون ۶۹۰ هزار افغان ایران را ترک کردهاند که ۷۰ درصد آنها به اجبار بازگردانده شدند.»
شرایط دشوار مهاجران اخراجشده
یدالله علیزاده، یکی دیگر از مهاجران اخراج شده، تنها با لباس تنش و یک گوشی موبایل شکسته به مرز رسید. این مرد ۳۷ ساله گفت که هنگام کار دستگیر شده و پس از بازداشت در اردوگاه، به افغانستان تبعید شده است.
علیزاده که در مرز منتظر است تا خانوادهاش به او ملحق شوند، افزود: «سه فرزندم در ایران هستند، همگی بیمارند و نمیدانند چگونه به اینجا بیایند.»
هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان هشدار داد ورود انبوه اتباع اخراجی که بدون دارایی، چشمانداز شغلی و با دسترسی محدود به خدمات هستند، خطر بیثباتی در این کشور بحرانزده را افزایش میدهند.
عبدالسلام حنفی، معاون نخستوزیر طالبان، هفته گذشته از مرز بازدید کرد و وعده داد که «هیچ شهروند افغان از حقوقش در ایران محروم نخواهد شد» و داراییهای ضبط شده یا رها شده بازگردانده خواهد شد.
طالبان پیوسته خواستار رفتار محترمانه با مهاجران افغان در ایران و پاکستان شده است.
آینده نامعلوم
بیش از یک میلیون افغان امسال از کشورهای ایران و پاکستان به افغانستان بازگشتهاند. این روند در شرایطی ادامه دارد که کمکهای بینالمللی کاهش یافته و حکومت طالبان برای تامین منابع مالی و کسب مشروعیت بینالمللی تلاش میکند.
سازمان بینالمللی مهاجرت تاکید کرد که امکان کمک به همه افغانهایی را که وارد کشور میشوند، ندارد و فقط میتواند بخش کوچکی از آنها را پوشش دهد.
بر اساس برآوردها ممکن است چهار میلیون افغان که در ایران زندگی میکنند مشمول دستور اخراج شوند.