قطع گسترده اینترنت در ایران، امکان ارتباط با مردم در داخل کشور را از بین برده است. در این شرایط اطلاعات دقیقی از شرایط شهروندان در وضعیت جنگی منتشر نمیشود و روایتهای حکومتی نیز برای افکار عمومی قابل اتکا نیست.
اینترنت در ایران از پنجشنبه ۲۹ خرداد عملا به طور کامل قطع شده است و امکان اطلاعرسانی مستقل درباره وضعیت موجود از سوی خبرنگاران و شهروند-خبرنگاران از بین رفته است.
شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه نوبل صلح، پنجشنبه با اشاره به اینکه بیش از ۱۲ ساعت است اینترنت در سراسر ایران تقریبا بهطور کامل قطع شده، در اینستاگرام خود نوشت: «این اتفاق نه فقط یک اختلال فنی، بلکه یک اقدام عامدانه و سازمانیافته از سوی جمهوری اسلامی است؛ آنهم در میانه حملات اسرائیل.»
او ادامه داد: «مردمی که باید آژیر خطر بشنوند، هشدار دریافت کنند، یا دستکم بتوانند عزیزانشان را خبر کنند، اکنون در تاریکی مطلق اطلاعاتی و امنیتی فرو رفتهاند.»
به گفته این برنده جایزه نوبل صلح، جمهوری اسلامی در حالی که حتی آژیر خطر را برای شهروندانش به صدا درنمیآورد، دست به قطع کامل اینترنت زده که تنها ابزار باقیمانده برای ارتباط، آگاهیرسانی و حتی نجات جان شهروندان است.
از سوی دیگر، اکنون ایرانیان ساکن خارج از کشور برای ارتباط با خانوادههای خود در داخل با موانع جدی روبهرو هستند و ادامه شرایط جنگی، فشار روانی ناشی از این قطع ارتباط را بر آنها تشدید کرده است.
عبادی با تاکید بر اینکه در دنیای امروز، قطع اینترنت به معنای «قطع اکسیژن جامعه» است، وضعیت ایران را به «جنایتی در دل جنایت» تشبیه کرد و گفت: «خفقانی که با موشک آغاز میشود، با سانسور به اوج میرسد. قطع اینترنت در این شرایط معنایی جز استقبال از کشتار مردم بیپناه ندارد.»
محدودیتهای اعمالشده بر اینترنت در ایران از سهشنبه ۲۷ خرداد شدت بیشتری گرفت.
در حالی که پلیس فتا علت این اختلال را «حملات سایبری» اعلام کرد، بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی بر این باورند که جمهوری اسلامی، عامدانه دسترسی شهروندان را به اینترنت آزاد محدود کرده تا مانع انتشار و گسترش اطلاعات واقعی درباره تحولات اخیر شود.
اما قطع اینترنت در ایران برای ایرانیان مقیم خارج از کشور نیز چالشبرانگیز بوده و ارتباط آنها را با خانواده و نزدیکانشان با اختلال جدی روبهرو کرده است.
یک کاربر در همین رابطه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «هیچ چیزی بدتر از بیخبری از خانواده نیست. من [از ناراحتی] دو ساعت بیشتر نخوابیدم ... اینترنت را قطع کردند. فقط داداشم با فیلترشکن بهزور وصل میشود. در اوکراین وسط جنگ اینترنت هست، ایران نیست.»
کاربر دیگری با نام زهرا نوشت: «خانواده من نت ندارند. باز یک عده دارند. شنیدم سراسری قطع شده. کاش یکی ما را از نگرانی در میآورد.»
یک کاربر هم با نام میلاد گفت: «چند ساعت است با خانواده صحبت نکردهام. دارم دیوانه میشوم.»
جمهوری اسلامی پیشتر نیز از قطع اینترنت بهعنوان ابزاری برای سرکوب استفاده کرده بود.
در جریان اعتراضات آبان ۹۸ که به کشته شدن بیش از هزار و ۵۰۰ نفر انجامید، دسترسی مردم ایران به شبکه جهانی برای چند روز بهطور کامل قطع شد.
همچنین در جریان خیزش «زن، زندگی، آزادی»، در مقاطع مختلف بسیاری از مناطق کشور با قطع یا محدودیت شدید اینترنت مواجه شدند.
افزایش اعتراضها به نقش حکومت در محدودسازی اینترنت
ایرانیان خارج از کشور در پیامهای خود در شبکههای اجتماعی، جمهوری اسلامی را عامل و مقصر اصلی قطع اینترنت در کشور معرفی کردند.
کاربری به نام هاله در ایکس نوشت تنها دلخوشی مردم در این «بزنگاه سخت» تنها «یک پیام کوتاه» بود و قطع اینترنت نشان میدهد «ذرهای انسانیت، وجدان و شرف» در وجود مقامهای جمهوری اسلامی دیده نمیشود.
کاربر دیگری هم نوشت: «قطع اینترنت و بیخبری پشتش از وضعیت خانوادههایمان آخرین خیانتی است که جمهوری اسلامی دارد به انسانیت میکند. توی بیخبری چه خیری برای شما هست؟»
یک کاربر هم گفت: «کم دق به ما دادید این چند روز با بستن پروازها، حالا اینترنت را هم قطع کنید تا رسما بیخبر بشویم از خانوادههایمان.»
از سوی دیگر حساب کاربری وزارت امور خارجه اسرائیل به زبان فارسی، ۲۷ خرداد با انتشار پستی در ایکس از اقدام حکومت ایران در قطع گسترده اینترنت انتقاد کرد.
در این پست آمده است: «قطع کردن اینترنت مردم ایران نقض آزادی بیان نیست؟»