در پی تشدید تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی و روسیه، حجم نفت ذخیره‌شده این دو کشور در نفتکش‌ها به بالاترین سطح خود در ماه‌های اخیر رسیده که این موضوع، افزایش قیمت جهانی نفت خام را در پی داشته است.
خبرگزاری رویترز چهارشنبه ۲۴ بهمن به نقل از منابع تجاری و تحلیل‌گران نوشت با تشدید تحریم‌ها، تعداد نفتکش‌های در دسترس برای حمل محموله‌های نفتی جمهوری اسلامی و روسیه کاهش یافته و همچنین، تمایل مشتریان برای خرید این محموله‌ها کمتر شده است.
بر اساس این گزارش، واشینگتن از اکتبر ۲۰۲۴ چندین دور تحریم علیه کشتی‌ها و نهادهای مرتبط با نفت جمهوری اسلامی و روسیه وضع کرده و تجارت آن‌ها با چین و هند، به‌عنوان مشتریان سنتی خود را مختل ساخته است.
شو مویو، تحلیل‌گر ارشد شرکت کپلر، در همین رابطه گفت از زمان تشدید تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی در سه‌ماهه آخر سال ۲۰۲۴، تهران برای یافتن کشتی‌های جدید و پر کردن شکاف ظرفیت حمل و نقل محموله‌های نفتی خود با چالش‌هایی روبه‌رو بوده است.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، ۱۶ بهمن دستورالعملی برای از سرگیری سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی و به صفر رساندن صادرات نفت ایران امضا کرد و هشدار داد جمهوری اسلامی دیگر نباید به سایر کشورها نفت بفروشد.
در نخستین اقدام پس از فرمان ترامپ، وزارت خزانه‌داری آمریکا ۱۸ بهمن اعلام کرد یک شبکه بین‌المللی را به دلیل نقش آن در انتقال و فروش محموله‌های نفتی جمهوری اسلامی، در فهرست تحریم‌های خود قرار داده است.
منع ورود کشتی‌های تحریمی به بندر شاندونگ چین
رویترز در ادامه گزارش خود نوشت گروه بندر شاندونگ چین از ماه گذشته، ورود کشتی‌های تحریمی حامل نفت ایران و روسیه را به بنادر این استان ممنوع اعلام کرده است.
این تصمیم از این جهت حائز اهمیت است که اکثر پالایشگاه‌های مستقل که خریداران اصلی نفت جمهوری اسلامی و روسیه به شمار می‌روند، در استان شاندونگ در شرق چین مستقر هستند.
در پی تصمیم اخیر گروه بندر شاندونگ چین، تخلیه محموله‌های نفتی ایران و روسیه با دشواری‌هایی مواجه شده است.
طبق آمار شرکت برامر ای‌سی‌ام، ۵۷ درصد از مجموع ۱۲۷ نفتکش بسیار بزرگ حمل نفت خام که در انتقال محموله‌های نفتی جمهوری اسلامی به چین دست دارند، در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند.
رویترز با استناد به برآوردهای سه تحلیل‌گر افزود با توجه به افزایش صادرات نفتی و در سوی مقابل کاهش تخلیه محموله‌ها در چین، میزان نفت ذخیره‌شده جمهوری اسلامی در نفتکش‌های شناور بر روی آب در سال جاری میلادی، بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون بشکه افزایش یافته است.
ترامپ در دوره نخست حضور خود در کاخ سفید بین سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱، سیاست فشار حداکثری را در برابر جمهوری اسلامی در پیش گرفت. این سیاست با کاهش قابل توجه صادرات نفتی جمهوری اسلامی همراه بود و اقتصاد ایران را به‌شدت تحت تاثیر قرار داد.
با این حال پس از روی کار آمدن جو بایدن و پایان یافتن سیاست فشار حداکثری، درآمدهای نفتی ایران رشد قابل ملاحظه‌ای داشت.
فایننشال‌تایمز ۳۰ فروردین گزارش داد صادرات نفت ایران به بالاترین میزان خود در شش سال اخیر رسیده و مشتری اصلی این محموله‌ها، چین بوده است.
گمانه‌زنی‌ها درباره میزان ذخیره نفت شناور جمهوری اسلامی
رویترز همچنین گزارش داد کارشناسان درباره حجم کلی نفت ذخیره‌شده ایران در کشتی‌های شناور، موسوم به «ناوگان در سایه»، اتفاق نظر ندارند.
طبق آمار شرکت کپلر، ذخیره‌سازی نفت جمهوری اسلامی در کشتی‌های شناور به بیش از ۲۵ میلیون بشکه رسیده است که بالاترین میزان در بیش از یک سال اخیر به شمار می‌رود. حدود ۸۰ درصد از این محموله‌ها در آب‌های سنگاپور و مالزی شناور هستند.
در سوی مقابل، اِما لی، تحلیل‌گر ارشد شرکت ردیابی نفتکش «وُرتِکسا»، معتقد است حجم نفت خام و میعانات ایران در کشتی‌های شناور در پایان ژانویه ۲۰۲۵ به ۷۳.۱ میلیون بشکه افزایش یافته.
او افزود صادرات نفت ایران برای دومین ماه متوالی با شیب صعودی همراه بوده و در ژانویه به ۱.۷۸ میلیون بشکه رسیده است.
این در حالی است که این عدد در نوامبر ۲۰۲۴ به ۱.۴۵ میلیون بشکه کاهش یافته بود که کمترین میزان در دو سال اخیر محسوب می‌شد.
کاهش تعداد نفتکش‌های غیرتحریمی برای انتقال محموله‌های نفتی ایران به چین موجب شده قیمت جهانی نفت خام افزایش یابد.